GARDELINA (CARDUELIS -CARDUELIS)

Gardelina ben pjese ne faunen  e zogjve europiane , dhe  prezatohet gjeografikisht ne shume  vende te ndryshme , duke i dhene jete subspecieve   te ndryshme, qe jane :

MAJOR  ( i perhapur ne siberi ne lindjes te maleve itali, deri ne malet altai,   ne jug deri ne Kazakistan)

BALLKANIKA (i perhapur ne te gjithe gadishullin  ballkanik , rumani  , turqi   dhe krete) 

BRITANIKE ( i perhapur  ne  britani , france , dhe vendet e uleta)

BREVIROSTRIS(   perhapur  ne krime , kaukaz , Turqi  dhe iran )

NIEDIECKI ( i perhapur ne lindjes e mesme)

TSCHUSI ( i perhapur korsike , elba, sicili, napoli,  sardenje)

PARVA (e perhapur ne gadishullin  iberik, né jug  te pirenei, ishujt  kanarie,  afriken e veriut, ishujt baleari dhe azzorre )

 Eshte ambientuar edhe ne shume vende te tjera,  deri ne afrike,uruguai,argjentine, australi deri ne ishujt bahamas  ku ka dhene origjinen  e nje gardeline  komplet  te zeze.

Eshte nje zog me dizenjo  dhe ngjyra te mrelullueshme,  dhe pa dyshim konsiderohet  "ekzotiku "  i indigjeneve.

Kemi edhe   subspecie  te tjera qe nuk jane te njohura nga COM.

EMERTIMI  ZYRTAR

ANCESTRALE  (GARDELINA  BAZE)

Percakton  zogjte  natyral te gardelines 

FENOTIPI

Varion  shume ne fenotip per arsye te subspecieve  te shumta,  te cilat  influenciojne ne prerje  , forme dhe ngjyre.

PERSHKRIMI  I STANDARTIT

SQEPI: Ne ngjyren  e mishit me maje  te zeze , i gjate dhe i mprehte .

SYTE: Bruno  te erret.

KOKA:Maska e kuqe qe perfshin  gjithe  ballin , poshte sqepin dhe  gjysmen  e faqeve deri  tek syte.  Maska  prapa e pa nderprere mbi koke  ne formen  e T.

KALOTA  ( pjesa e siperme  e kokes):  

E zeze.

SHPINA :Bruno e erret

QAFA : Kollare  e bardhe qe ndan  te zezen  e kokes,  me brunon  e shpines.

GJOKSI:bruno  anash  me nke dizenje  ne formen  e kepurdhes  ne mes.

SHPATULLAT: te zeza tek meshkujt,  bruno e erret  tek femrat.

IJET: Bruno   qe hapet  ne drejtim  te barkut.

BARKU:  i bardhe.

KRAHET: E zinj  me nje shtrirje  te verdhe ne krah . Pika te bardha ( perla)ne majen e puples

MBI BISHTI :I bardhe.

BISHTI: I zi me pika te bardha ne majen  e puplave. Nje njolla e bardhe ne pjesen e poshteme  te puplave te jashteme Kryesisht ne dy te parat,  né raste te  vecanta  edhe  te tretat.

KEMBET: ne ngjyren e mishit.

THONJTE  :  E erret . 

BRUNO

Percakton zogjte ,femra  e meshkuj  te mutacionit  bruno.(trasmision i trasheguar  e lidhur  me seksin)

FENOTIPI

Te gjitha zonat  qe normalisht  jane te zeza  behen   kafe e erret , nga efekti i tranformimit te eumelanines se zeze ne bruno. Ngelin  te pa  ndryshuara  feomelanina  dhe ngjyra (lipokromi).

NGJASHMERIA  DHE  DIFERENCA

Zog qe paraqitet me nje bruno te erret ,   ndryshon  nga te tjeret  ne  tranformimin e ngjyres  se zeze ne bruno.

KOKA: Maska e kuqe   ,perfshin  ballin  mjekren  dhe gjysmen  e faqeve. Por ne diference me ancestralin  e kuqja eshte me pak e ndezur .

SIPER DHE PAS KOKA: Dizenjo   T  bruno  shume e erret , Kollare e bardhe pas koke.

SHPINA: Bruno  e bukur  uniforme . SHPATULLAT: Bruno e  erret ( femrat  me te hapura)

GJOKSI: Bruno  e bukur me formen e kepurdhes ne  mes ne ngjyre te bardhe.

BARKU : I bardhe

KRAHET:  Bruno   e  erret ,me prezencen e te verdhes se ndezur . Pika te bardhe ne majat  e pendeve

MBI BISHTI :I bardhe me nderhyrjen  e brunos, bishti  bruno  e erret.

KEMBET:Sqepi , gishtat , thonjte ngjyre mishi  majat  bruno.

SYTE: Bruno  e erret  ( te vegjelit  deri ne diten e 10 ,te kuq)

 

AGATA

Percakton  zogjte e mutacionit  Agata (transmesioni  i trasheguar  e lidhur  me seksin)

FENOTIPI

Ne te gjtha zonat e zeza   efekti i mutacionit AGATA,  reduktokton eumelaninen  bruno  dhe te zeze  akoma me shume .

NGJASHMERIA DHE  DIFERENCA

KOKA: Maska  e  kuqe , perfshin  ballin  , mjekren  dhe gjysmen e faqeve.

SIPER  DHE   PAS  KOKA: Dizenjo T  e zeze e hapur .

KOLLARE : E bardhe pas koke .

SHPINA :  Gri   uniforme . Mbetjet e eumelanines  bruno  bejne qe ngjyra e shpines ne forcohet me nje tonalitet  te lehte , por gjthnje ne gri.

SHPATULLAT: E  zeza  ( gri e erret tek femrat)

GJOKSI:  Gri  bezhe  me kepurdhen  e bardhe ne mes.

BARKU : I bardhe.

KRAHET : E zeze  e hapur me prezencen e verdhe te ndezur .

MBIBISHTI: I  bardhe  me prezencen e gri- bezhe .

BISHTI: I zi me pika te bardha ne maje.

KEMBET: gishtat ne ngjyren e mishit  , thonjte e erret  , sqepi me majen e zeze e hapur .

SYTE: shume te erret.

ISABELA ( BRUNO + AGATA)

Percakton zogjte  e mutacionit  Isabela

( transmesioni i trasheguar e lidhur me seksin)

FENOTIPI

Eshte  nje kombinim  i BRUNO  me faktorin e pare te reduksionit  AGATA.

Ky kombinim provokon  reduksionin  e te gjitha  zonave  BRUNE.

NGJASHMERIA DHE DIFERENCA

KOKA: Maska portokalli ( mungon eumelanina e zeze)

SIPER DHE PAS KOKA: Dizenjo  T  Bruno.

KOLLARE : E bardhe pas koke. 

SHPINA : Bezhe  uniforme.

SHPATULLAT: Brune ( femrat  bruno e hapur)

GJOKSI  : Bezhe me kepurdhen e bardhe ne mes.

BARKU  : i bardhe

KRAHET: Brune me te verdhen  e ndezur  .

MBI BISHTI: E bardhe  ne bezhe.

BISHTI:Bruno me pika te bardha ne maje.

SQEPI  : Ne ngjyren e mishit me majen bezhe

KEMBET: Gishtat dhe thonjte ne njyren e mishit .

SYTE: Te kuq .

LUTINO (INO) (OMJ  njeh  vetem mutacionin  SATINE)

Percakton zogjte e mutacionit lutino(transmesioni i trasheguar e lidhur me seksin e lidhur  me  Agata)

FENOTIPI

Reduksioni  drastik i te zezes,  eleminimit total te feomelanine  i bashkohet  reduksioni  i forte i eumelanines  bruno, ben qe , te githa  zonat e zeza behen gri-bezhe.

NGJASHMERIA  DHE  DIFERENCA

Zogu paraqet diference me SATINE , nga prezenca  e nje ngarkese te forte te eumelanines  bruno  ne nje  tonaliteti te bukur . LUTINO  prezantohet me nje bezhe te ftohte te hapur.

KOKA: Maska portokalli.

SIPER  DHE PAS KOKA: Dizenjo  T  gri-bezhe.

KOLLARE  : E bardhe pas koke.

SHPINA :  E bardhe jo e paster.

SHPATULLAT: Bezhe .

GJOKSI: I bardhe me prezencen e verdhe.

BARKU: I bardhe jo i paster.

KRAHET: Gri-bezhe  me te verdhen  e ndezur.

MBI BISHTI: I bardhe jo i paster.

BISHTI: me ngjyren e kraheve me pika te bardha ne maje  .

SQEPI: ne ngjyren e mishit.

KEMBET: gishtat  dhe  thonje  e ngjyren e mishit.

SYTE: Te  kuq

SATINE  ( INO BRUNO)

Percakton zogjte e mutacionit  satine ( transmesioni i trasheguar e lidhur me seksin e lidhur me Agata)

FENOTIPI

Eshte  nje kombinim i mutacionit se niset nga  baza e brunos  , len  ne fenotip nje dizenjo dhe nje fund me te dukshem se tek lutinet,  kryesisht  me koke, krah dhe bisht.

Gardaline Satine

NGJASHMERIA DHE DIFERENCA

KOKA: Maska  portokalli.

SIPER DHE PAS KOKA:Dizenjo   T  bruno- bezhe.

KOLLARE: E bardhe pas kokes.

SHPINA: E bardhe è bukur. SYTE: te kuq.

SHPATULLAT: bruno- bezhe

GJOKSI: i bardhe evidentohet  e verdha  , barku  e bardhe jo i paster .

KRAHET:  Bruno-bezhe , me fashen  e verdhe te ndezur.

MBI BISHTI: i bardhe

Bishti,dhe krahet  kane te njejten  ngjyre , me pikat e bardha  ne fund.

SQEPI: Ne ngjyren e mishit,  kembet  , gishtat,  thonjte  ne  ngjyren  e mishit.

PASTELO

 Gardaline Bruno Pastel

Percakton zogjte e mutacionit pastelo (transmesioni  i trasheguar  e lidhur me seksin  )

FENOTIPI

Reduksion drastik i EU bruno,  pergjysmimi  i EU se zeze,  reduksioni  i nje pjese te feos  ,bejne qe te gjitha zonat e zeza  behen gri  efekt   perla.

NGJASHMERIA DHE DIFERENCA

KOKA:Maska e kuqe  .

SIPER DHE PAS KOKA: Dizenjo T gri e erret.

KOLLARE: e bardhe pas kokes.

SHPINA: gri bruno  uniforme .

GJOKSI: Gri-bruno e hapur me  shenjen e bardhe  te kepurdhes  ne mes . Barku  i bardhe jo i paster .

KRAHET: primaret  jane gri e erret  me efekt perla.  Sekondaret  gri e erret ,.me fashen e verdhe te ndezur.

MBI BISHTI: Gri-bruno  e hapur qe transformohet e bardhe ne bish.

 Gardaline Eumo Pastel

BISHTI: Gri  ne te njejten  ngjyre me krahet.

SQEPI:Ne ngjyren e mishit me majen e erret,  kembet  dhe  gishtat ne ngjyren  e mishit,  thonjte e erret .

SYTE: Te erret  .

OPALE

Percakton  zogjte e mutacionit  opale (transmesioni i trasheguar  , autosomik  recesiv)

FENOTIPI

  Gardaline Opal

EU  bruna  gati  ne zero , eu  e zeze  e reduktuar  ne maksimum e njejta gje edhe per feon.

NGJASHMERIA DHE DIFERENCA

Efekti  i mutacionit OPALE , heq gati  te gjithe feomelaninen qe prezatohet ne gri-kalter .

KOKA: Maska e kuqe.

SIPER DHE PAS KOKA: dizenjo  T gri 

KOLLARE: e bardhe  pas koke

SHPINA: Gri  e hapur

GJOKSI: Gri e  hapur me shenjen e  bardhe te  kepurdhes  ne mes.  Barku  i bardhe.

KRAHET: Gri  me efektin e kaltert me fashen e verdhe te ndezur.

MBI BISHTI : Gri e hapur. Bishti dhe krahet ne te njejten  ngjyre .

SQEPI: Ne ngjyren e mishit me majen e erret .  Kembet  dhe gishtat  ne ngjyren e mishit  ,  thonjte e erret.

SYTE: Te erret .

ALBINO 

Percakton zogjte e mutacionit  Albino (transmesioni i trasheguar e lidhur me seksin  autosomik recesiv)

 Gardaline Albino

FENOTIPI

Eshte nje mutacion  qe  vepron duke hequr te gjthe melaninen  , dhe duke lene  te pa prekur lipokromin

NGJASHMERIA DHE DIFERENCA.

Te gjitha dizenjot  e melanines  eleminohen.

KOKA:Maska  portokalli.  Dizenjo e mbikokes e zhdukur.

SHPINA : E bardhe

GJOKSI: I bardhe  me shenja  te ngjyres se verdhe anash,  barku  i bardhe .

KRAHET: e bardha me fashen e gjere ne te verdhe.

MBI BISHTI : I bardhe   , bishti  i bardhe .

SQEPI: kembet , gishtat , thonjte  ,ne ngjyren  e mishit, 

SYTE: Te kuq.

KOKE BARDHE  - SHPATULL VERDHE

Percakton  zogjte e mutacionit" koke  bardhe " ( transmesioni i trasheguar e lidhur me seksin autosomik recesiv)

FENOTIPI

Eshte nje mutacion  i dizenjos qe evidenton zhdukjen e dizenjos T ne koke,  me eksaltimin  e ngyres se verdhe ne shpatull .

NGJASHMERIA DHE DIFERENCA

Zogjte  prezantohen  me koken e bardhe , masken e kuqe la shenjen e mbikokes.  Ngjyra e pergjithshme eshte lehtesisht  me è hapur se zogjte  ancestral.

KOKA: portokalli  , mungon  shenja T . Ka shenja   lipokromi  ne kollare  .

SHPATULLAT : e verdha

SHPINA: bruno

KRAHET: te verdhe

GJOKSI  : evidenton  reduksionin  e kepurdhes me nderhyrjen  e ngjyres se verdhe .

SQEPI: kembet,  gishtat  ne ngjyren e mishit,  thonjte e erret 

SYTE: te erret.

I VERDHE

Percakton zogjte e mutacionit te verdhe (Percakton zogjte e mutacionit  te verdhe   transmesioni  i trasheguar e lidhur me seksin  autosomik  domimant)

 Gardaline I Verdhe

FENOTIPI

Mutacion  qe provokon infiltrimin e ngjyres se  verdhe ne fenotipin  e gardelines.

NGJASHMERIA  DHE DIFERENCA

Zogjte prezantohen  te verdhe ne te gjithe manton,  dhe me shume ne zonat qe normalisht  jane te bardha.  Ky  infiltrim i lipokromit nuk duhet  te nderhyje   ne dizenjon  karateristike  , as ti  modifikoje. Tolerohet vetem nje zgjerim i maskes  se kuqe .

VARIETETE TE TJERA

Percakton zogjte e mutacioneve  te reja JASHT STANDARTIT ,  nuk lejohet kombinimi i mutacioneve  ndermjet  tyre  me perjashtim te isabela  e satine.

STRUKTURA

Gardelina  ka nje strukture elegante dhe proporzionale,  gjatesia  nga 11-15 cm .

Eshte e provuar prezenca e shume  nen specieve te ndryshme  ne territorin  europian dhe  aziatik.  Specie qe varion ne strukture  dhe ne madhesi  . Nga major deri ne te vegjelit,  TSCHUSI  e PARVA.

Forma e trupit varion  sipas nen specieve.  MAJOR per shembull  eshte shume me i madh se BALLKANIKA .

Vendet meridionale,  prezantohen  me nje zog me elegant dhe  me te holle , qafe dhe koke me è holle . Vendet  nordike  , me nje zog me te madh  , me qafe  te shkurter  dhe. Koke  te madhe,  por gjthnje simetrik dhe  harmonioz.

DIZENJO

Gardelina  prezantohen pak a shume  me te njejten dizenjo , né te  gjitha speciet  dhe mutacionet , me perjashtim te tipit  ALBIN dhe  KOKE BARDHE. Tek meshkujt  maska duhet te jete  gjithnje presente, ne te gjithe tipet. Shtrirja  e saj duhet  te perfshije  te gjthe syun  , faqet ,dhe zbret  ne gushe  ne menyre kuadrate. Tek femrat  maska arrin  deri siper syut,  dhe nga gjysma e tij  sbret  ne gushe menyre te rrumbullaket ( shenje  e diformizmit  seksual)

Nga spepi  deri mbi koke, gardelina ka  nje dizenjo  T qe zbret ne faqe dhe  rrethohet afer shpines mga nje KOLLARE  e bardhe . Kjo shenje T duhet  te jete sa me  uniforme te jete e mundur , nje element  shume i rendesishem ne karateristiken  e zogjve. ( dizenjo  qe humbet  ne koke bardhet).

Dizenjo  tjeter  karakteristike eshte prezenca  e melanines ne forme kepurdhe . Ne krah  eshte gjithnje prezente  fasha  e verdhe   ( ne te  gjithe mutacionet) . Ne fund te kraheve che bishtit  jane gjithnje  prezent pikat e bardha , Po forma  dhe sasia jane te ndryshme.

NGJYRA

Ngjyre  varion  shume nga nje  nen specie  tek tjetra , varion  nga e bardha e nordikeve  deri tek e zeza e mesdhetareve.  Gjithshka o detyrohet  ngarkeses  se melanines,  qe ndikon  ne menyre drastike ne ngjyre . Natyrisht  ljo diference ngjyre , ndikon  edhe ne mutacionin  e species.  E njejta è kuqe me apo la prezencen  e feomelanines  ndryshon tonalitet. E verdha e kraheve  , duhet  te jete  ne tonalitetin  e limonit  o mgarkuar  dhe me shlelqim.

 

PUPLAT

Lisho dhe te ngjitura pas trupit , te buta dhe nuk duhen te largohen  nga trupi.

Puplat  shume te shkurtera rrezikon  mos mbulimin  ne menyre  harmonioze  te trupit. Krahet  ngjitur pas trupit.

SJELLJA

Gardelina eshte nje zog alegro,  i gjalle  dhe  i levizshem,  por nuk duhet te jete i eger.  Ne te njejten kohe jo i pa levizshem  dhe i fjetur .

KONDICIONI I PERGJITHESHEM

Sqepi  dhe kembet  duhet te jene te pastra.  Puplat  nuk duhet  te jene pis dhe te thyera . Sqepi  duhet te jete i paster  dhe  uniform ( jo nje me i madh  se tjetri). Syte e rrumbullaket  dhe te hapur mire.